Dziurawiec zwyczajny jako przykład leku roślinnego wywołującego interakcje

Zioła i leki pochodzenia roślinnego uchodzą za preparaty ogólnie bezpieczne, naturalne, nie powodujące interakcji i działań niepożądanych. Często na ulotkach leków roślinnych nie ma sprecyzowanych wskazań, a działania niepożądane nie są określone. Należy pamiętać, że związki chemiczne zawarte w surowcach roślinnych oddziałują i są metabolizowane tak samo jak leki syntetyczne.

Jednym z surowców farmaceutycznych dostępnych bez recepty, który może stwarzać niebezpieczeństwo, jeśli równocześnie stosowane są inne leki, jest ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum, Herba Hyperici). Ta wieloletnia roślina wzięła swoją nazwę od prześwitów na liściach, które wyglądają jakby były podziurawione.

W aptece możemy spotkać tabletki zawierające wyciąg z dziurawca, soki, nalewki, zioła i popularne krople żołądkowe zawierające w swym składzie dziurawiec.

 

Preparaty dziurawca zwyczajnego powodują interakcje z innymi lekami

Substancje zawarte w alkoholowym wyciągu z dziurawca zwyczajnego, również w postaci tabletek, mogą powodować poważne interakcje. Odpowiedzialne za to są głównie dwie substancje hiperycyna i hiperforyna. Ich działanie antydepresyjne wykorzystywane jest w leku Deprim i Deprim Forte. Ciekawe jest to, że są to substancje rozpuszczalne w olejach i alkoholach, nie będą one obecne w naparach z dziurawca, które powszechnie stosowane są w chorobach przewodu pokarmowego. 

Hiperycyna i hiperforyna pobudzają dwa ważne enzymy wątrobowe (przede wszystkim CYP1A2 i CYP3A4). Jeśli równocześnie stosujemy leki, które są metabolizowane przez te same enzymy, dochodzi do interakcji i do zmniejszenia efektów farmakoterapii. Hiperycyna i hiperforyna pobudzając enzymy wątrobowe sprawiają, że inne leki są metabolizowane szybciej, stężenie ich staje się niższe i lek jest szybciej wydalany z organizmu.

Do takich leków zaliczamy:

• tabletki antykoncepcyjne – stosując hormonalną metodę antykoncepcyjną i zażywając jednocześnie preparaty z dziurawca, skuteczność antykoncepcyjna może się obniżyć. Dotyczy to również plastrów Evra i Nuvaring, ponieważ estrogeny metabolizowane są w wątrobie bez względu od tego, czy są zażywane doustnie czy wchłaniane przez skórę/błony śluzowe

• cyklosporyna – lek immunosupresyjny stosowany po przeszczepach serca, nerki i in. Kilkutygodniowe stosowanie preparatów z dziurawca może grozić odrzuceniem przeszczepu

• teofilina – lek stosowany w astmie oskrzelowej

• warfaryna – lek przeciwzakrzepowy

 

Dziurawiec powoduje reakcje fotouczulające skóry

Hiperycyna może wywołać reakcje fotouczulające skóry, tzn. stan zapalny i/lub poparzenie skóry. Dlatego też podczas kuracji dziurawcem nie należy wystawiać skóry na słońce, bądź stosować odpowiednie kremy z filtrem przeciwsłonecznym.

Piśmiennictwo:
L Henderson, Q Y Yue, C Bergquist, B Gerden, P Arlett. St John’s wort (Hypericum perforatum): drug interactions and clinical outcomes. Br J Clin Pharmacol. 2002; 349–356
G G Franchi, C Nencini, E Collavoli, P Massarelli. Composition and antioxidant activity in vitro of different St John’s wort (Hypericum perforatum) extracts. J Med Plant Res. 2011; 4349-4353