Beta-karoten - przyjaciel bezpiecznego opalania

Beta-karoten należy do grupy substancji pochodzenia roślinnego, które nazywane są karotenoidami. Występują bardzo często w owocach, warzywach, najczęściej są koloru pomarańczowego, żółtego lub czerwonego. Popularnymi źródłami jest korzeń marchwi, pomidory, dynia, papryka, występują też w zielonych warzywach, np. w szpinaku, pietruszce naciowej. Karotenoidy odpowiedzialne są też za piękne odcienie jesiennych liści.

Beta-karoten jest prowitaminą A, to oznacza że organizm potrafi wytworzyć z niego witaminę A w takich ilościach, jakie są mu potrzebne. Nadmiar beta-karotenu odkłada się w tkance tłuszczowej i w skórze, dlatego osoby pijące sok marchwiowy mogą zauważyć delikatne pomarańczowe zabarwienie skóry :-)

Beta-karoten jest chętnie stosowany przez osoby planujące opalanie na słońcu czy korzystające z solarium. Dlaczego? Odpowiedź dalej.

Beta-karoten znany jest ze swoich przeciwutleniających właściwości, wymiatających wolne rodniki.

Wolne rodniki są to bardzo reaktywne atomy lub cząsteczki, które oprócz tego, że często pełnią korzystne funkcje (na przykład w walce z drobnoustrojami), najczęściej jednak przyczyniają się do przyspieszonego starzenia komórek, rozwoju miażdżycy, rozwoju nowotworów itd. Źródłem wolnych rodników są tlenowe reakcje metaboliczne, promieniowanie jonizujące, promieniowanie UV, procesy zapalne, zanieczyszczenie powietrza, dym papierosowy itp.

Planując latem „słoneczne kąpiele”, warto pomyśleć o zabezpieczeniu skóry przed niekorzystnym promieniowaniem UV. Badania wykazują, że suplementacja beta karotenu pomaga chronić skórę i zwiększa jej odporność przed oparzeniem słonecznym. Aby efekt był zauważalny, należy zażywać beta-karoten przez okres co najmniej 10 tygodni. Zwiększenie dawki zażywanego beta-karotenu raczej nie wpłynie na przyspieszenie tego efektu, a zbyt duże dawki mogą nawet nasilać reakcje powstawania wolnych rodników. Ochrona skóry przy samej suplementacji beta-karotenu porównywana jest do SPF 4, także wypada słabiutko i niezbędne są dodatkowe kremy z filtrem, jeśli chcemy długo smażyć się na słońcu :-) Wydaje mi się natomiast, że opalenizna pojawi się szybciej i będzie trwalsza. W ofercie aptek znajduje się duża liczba preparatów z beta-karotenem, ja uważam jednak, że lepsze są preparaty z dodatkowymi substancjami, jak likopen, witamina E, witamina C, selen.

Uwaga palacze!

Badania ukazują, że suplementacja beta-karotenu zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuca u osób palących. 

Mechanizm tego działania nie jest do końca poznany, jedna z hipotez zakłada, że składniki dymu papierosowego mogą reagować z beta-karotenem i nadawać mu właściwości prooksydacyjne, co może przyczynić się do uszkadzania innych cząsteczek.

Piśmiennictwo:

W Stahl, H Sies. Beta-Carotene and other carotenoids in protection from sunlight. Am J Clin Nutr. 2012; 1179-1184

W Kopcke, J Krutmann. Protection from Sunburn with Beta-Carotene. J. Photochem. Photobiol. 2008; 84: 284-288

Incidence of Cancer and Mortality following Alpha-Tocopherol and Beta-Carotene Supplementation. JAMA. 2003; 290: 476-485