TSH, T3, T4, choroby tarczycy

Tarczyca jest niewielkim gruczołem znajdującym się w przedniej części szyi, przed tchawicą. Składa się z dwóch płatów i cieśni, przypominając skrzydła motyla. Tarczyca wytwarza dwa hormony wpływające na tempo pracy organizmu: T3 (trijodotyroninę) oraz T4 (tyroksynę).  

Produkuje również kalcytoninę, która bierze udział w metabolizmie wapnia. Wydzielanie T3 i T4 regulowane jest przez hormon tyreotropowy (TSH), produkowany przez przysadkę mózgową. TSH pobudza tarczycę do wydzielania T3 i T4, wpływa też na jej masę, unaczynienie i gruczołowatość. Gdy we krwi jest odpowiednie stężenie hormonów tarczowych, następuje obniżenie TSH na skutek sprzężenia zwrotnego. TSH jest regulowane przez tyreoliberynę produkowaną przez podwzgórze.  

Badanie TSH wykonuje się w celu oceny czynności tarczycy, objawów nadczynności, niedoczynności, u noworodków, diagnostyki niepłodności u kobiet, u kobiet w ciąży oraz w celu oceny leczenia hormonami tarczycy. 

Badanie T3 i T4 może być wykonane równocześnie, bądź po nieprawidłowym wyniku badania TSH. 

W celu rozpoznania nadczynności lub niedoczynności tarczycy spowodowanej reakcjami autoimmunologicznymi (np. choroba Hashimoto lub Gavesa-Basedowa) wykonuje się badanie na przeciwciała przeciwtarczycowe. 

Objawy sugerujące niedoczynność tarczycy: brak energii, osłabienie, sucha skóra, nietolerancja zimna, zwolniona praca serca, zwiększenie masy ciała, zaparcia; 

Objawy sugerujące nadczynność tarczycy: nietolerancja ciepła, wilgotna skóra, przyspieszona praca serca, utrata masy ciała, bezsenność, drżenie rąk, nerwowość; 

Badanie wykonywane jest z próbki krwi z żyły łokciowej, nie wymaga wcześniejszego przygotowania się. 

Niektóre leki mogą wpływać na oznaczenia hormonów. 

Wysokie TSH, niskie T3, niskie T4 może sugerować niedoczynność tarczycy. 

Niskie TSH, wysokie T3, wysokie T4 może sugerować nadczynność tarczycy. 

Wysokie TSH bardzo rzadko może być objawem guza przysadki mózgowej. Może być też następstwem zbyt małej dawki hormonów u osób leczących się na niedoczynność tarczycy. 

Niskie TSH może wskazywać na uszkodzenie przysadki mózgowej lub otrzymywanie zbyt dużych dawek hormonów u osób leczących się na niedoczynność tarczycy. 

Piśmiennictwo:
Farmakologia pod redakcją W. Kostowskiego i Z, Hermana. PZWL 2008.
Korzystałam ze strony www.labtestonline.pl oraz www.medicinenet.com